ابتکار ژاپن برای احیای مذاکرات ایران و آمریکا/ ژاپن منجی برجام می شود؟
تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۶۴۷۷۲
وزیر امور خارجه از ابتکار کشور ژاپن برای توافق هسته ای ایران و آمریکا خبر داد که با توجه به موقعیت و جایگاه این کشور در جهان می توان به میانجیگری و احیای مذاکره امیدوار بود.
به گزارش ایران اکونومیست، یک هفته پس از توافق ایران و آمریکا بر سر مبادله زندانیان و آزادسازی درآمدهای بلوکهشده ایران، خبرها حکایت از ابتکار ژاپن برای احیای مذاکرات هستهای دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
امیرعبداللهیان یکشنبه ۱۶ مرداد به توکیو سفر و با مقامات ارشد ژاپن گفتوگو کرد. در جریان این سفر برخی گمانهها حاکی از آن بود که سفر وزیر خارجه ایران در ارتباط با آزادسازی پولهای بلوکهشده است که پس از خروج ترامپ از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷ و بازگشت مجدد تحریمها، دسترسی جمهوری اسلامی به منابع مالی قطع شد. در سال ۲۰۲۱، ایالات متحده تحت ریاست جمهوری جو بایدن به همراه سایر طرفهای توافق ۲۰۱۵، مذاکرات را با هدف تسهیل ورود مجدد واشنگتن به این توافق از سر گرفتند اما این رایزنیها به دلیل ظهور متغیرهای جدید از جمله جنگ اوکراین از اواخر مرداد ۱۴۰۱ به هدف خود نرسیده است.
در همین ارتباط رئیس دستگاه دیپلماسی ایران تاکید کرده که «تقاضای بیش از حد» آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در مورد توافق هستهای، پیشرفت مذاکرات را به تاخیر انداخته است. امیرعبداللهیان در ادامه دلیل این تاخیر را «مداخله» کشورها در مسائل داخلی ایران توصیف کرد. تحلیلگران ناآرامیهای سال گذشته ایران را یکی دیگر از متغیرهایی میدانند که مسیر مذاکرات احیای برجام را از ریل خود خارج کرد. با گذشت یکسال از این رویدادها، وضعیت اما در حال تغییر است که خروجی آن به یک توافق بسیار محدود تبادل زندانیان و آزادسازی ۶ میلیارد دلار از منابع ایران در کرهجنوبی در هفته گذشته منجر شد. با این حال طرفین همچنان تا رسیدن به نسخه توافق جامع هستهای فاصله دارند. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران پیشتر در این باره گفت: آخرین پیشنویس مذاکرات برجامی در چارچوب برجام در سپتامبر ۲۰۲۲ میلادی یا همان شهریور ماه ۱۴۰۱ آماده جمعبندی و بازگشت تمام طرفها به برجام بود.
تاریخ یک میانجیگری
از زاویه این تاکیدات و تغییر وضعیت موجود است که میانجیگری ژاپن و فعال شدن نقش مجدد آن به میان میآید. کشوری که به دلیل نزدیکی به ایالات متحده و غرب و همچنین حضور موثر در سازمانهای بینالمللی بهویژه گروه هفت از وزن بیشتری برای نزدیک کردن دیدگاههای تهران و واشنگتن برخوردار است. توکیو پیشتر و در بحبوحه درگیریها در خلیج فارس و در اوج تنش ایران با دولت ترامپ و کشورهای عربی خلیج فارس در سال ۲۰۱۹، به میانجیگری بین تهران و واشنگتن پرداخت. در این چارچوب آبه شینزو نخستوزیر فقید ژاپن که سال ۲۰۲۲ در جریان رقابتهای انتخاباتی ترور شد، ۲۲ خرداد ۱۳۹۸ به تهران سفر کرد و با مقامات عالی جمهوری اسلامی دیدار و گفتوگو کرد.
حضور آبه شینزو در تهران که نخستین سفر یک نخستوزیر ژاپن به تهران پس از چهار دهه به ایران بود، مصادف شد با انفجار کشتیها در بندر فجیره امارات عربی که چند ماه بعد انفجارهای گسترده در تاسیسات نفت شرکت آرامکو را به دنبال آورد. آبه در جریان ملاقاتها پیشنهادی را برای میانجیگری بین ایران و آمریکا روی میز نهاد که البته کمتر از چند ساعت تهران آن را رد کرد.
این پیشنهاد در شرایطی مطرح میشد که ترامپ باواسطه و بیواسطه از دولت روحانی دعوت به مذاکره مستقیم میکرد که البته تهران به این درخواستها پاسخ منفی میداد. از این زاویه است که عنصر زمان و شرایط زمینهای نقش مهمی در موفقیت ابتکارات دارد و شاید طرح ژاپن این بار بتواند شانس بیشتری برای موفقیت داشته باشد. ایران در شرایط کنونی و برخلاف سالهای گذشته تمایل بیشتری را برای احیای توافق هستهای دارد و چون هنوز مجوز مذاکرات مستقیم با طرف آمریکایی صادر نشده است، نقش میانجیها بهخصوص در قامت ژاپن امکان بیشتری برای اجرا دارد.
چرا شانس ژاپن برای میانجیگری بالاست؟
اهمیت نقش ژاپن به چند مساله دیگر نیز بازمیگردد. مساله اول تنشهای ایران با تروئیکای اروپایی است که در عمل اروپا را نه تنها از مذاکرات خارج کرده، بلکه خود به یک مشکل دیگر یعنی تنش بین تهران و پایتختهای اروپایی منجر شده است. مذاکرات سال گذشته که متوقف شد، با ابتکار طرف اروپایی و شخص جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا صورت گرفت. اما در شرایط کنونی و بهرغم دیدار اخیر امیرعبداللهیان و بورل در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل و گفتوگو درخصوص مذاکرات احیای برجام، اما در عمل نقش اروپا بسیار کمرنگ است. در چنین وضعیتی چندان بیراه نیست که از فروپاشی ۱+۵ سخن گفت. چرا که دو عضو دیگر یعنی چین و روسیه نیز هیچگونه طرح عملیاتی مشخص و روشنی برای احیای برجام ندارند و از آن مهمتر به دلیل رقابت و تنش با ایالات متحده، امکانی هم برای نقشآفرینی ندارند. البته با این مفروض که تمایلی هم به این میانجیگری داشته باشند.
مساله دوم به فقدان میانجیگرهای فعال دیگر برمیگردد که اگرچه عمان و قطر در حال ایفای چنین نقشی حداقل از سال گذشته تاکنون هستند، اما واقعیت این است که نقش مسقط و دوحه بیشتر معطوف به میزبانی و ارسال پیغام میان ایران و آمریکا آنهم به دلیل فقدان مذاکرات مستقیم است. طبیعتا اگر مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا وجود داشت، عمان و قطر هم تبدیل به یکی از چند مقصد میزبانی مذاکرات میشدند که در طول دو دهه گذشته از بغداد و آلماتی تا وین و ژنو در آن نقشآفرینی کردهاند. این دو بازیگر عربی خلیج فارس بهرغم حسن نیت و تلاشهای بیوقفه، ظرفیت و وزن سیاسی قابلتوجهی برای میانجیگری ندارند و نمیتوانند حداقل در این مرحله آمریکا را متقاعد به بازگشت به میز مذاکرات کنند.
مساله سوم، انگیزههای خود ژاپن برای فعالتر شدن در این چارچوب است که هم به نیازهای نفتی توکیو برمیگردد و هم خیزی که این کشور برای حضور اقتصادی در خلیج فارس برداشته است. ایران تا زمانی که آمریکا معافیتهای خرید نفت ژاپن را لغو کند یکی از تامینکنندگان اصلی انرژی توکیو بوده است. از سوی دیگر تور منطقهای اخیر نخستوزیر ژاپن به عربستان سعودی، قطر و امارات و انعقاد ۲۶ توافقنامه و یادداشتهای تفاهم مشترک آنهم به تنهایی در ریاض نشان میدهد که ژاپن نیز مانند چین مساله ثبات سیاسی در خلیج فارس را عنصری حیاتی برای دادوستد و تجارت خود با این منطقه میبیند.
نخستوزیر ژاپن در جریان سفر اواخر تیر ماه به جده گفت که سفرش به عربستان با هدف تقویت روابط استراتژیک انجام شده است و تاکید کرد که ریاض شریک استراتژیک مهم توکیو به شمار میرود. وی با بیان اینکه ۱۱۰ شرکت ژاپنی در عربستان فعالیت میکنند، افزود: با عربستان برای تحقق اهداف چشمانداز ۲۰۳۰ همکاری خواهیم کرد. در چارچوب این چشمانداز، ژاپن نیازهای فنی و تکنولوژیکی عربستان را برطرف میکند و در مقابل ریاض پاسخگوی دغدغههای توکیو در زمینه انرژی و منابع و فلزات زیرزمینی خواهد بود. عربستان سومین شریک تجاری بزرگ ژاپن به شمار میرود.
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: ایران و آمریکا توافق هسته برای احیای میانجی گری نخست وزیر خلیج فارس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۶۴۷۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افشای جزئیات تماس اخیر ترامپ و بن سلمان
شبکه آمریکایی «سی ان ان» جزئیات تماس اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را فاش کرد.
به گزارش ایسنا، این شبکه گزارش داد لیندسی گراهام، سناتور جمهوری خواه به عنوان یک کانال دیپلماتیک اصلی بین بن سلمان و دولت جو بایدن، رئیس جمهور کنونی ظاهر شده است؛ کانالی که تلاشهایی را که در دوره ترامپ برای دستیابی به توافق عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی آغاز شد، افزایش داد.
این شبکه آمریکایی افزود که در آخرین سفر گراهام به عربستان سعودی در اواخر ماه گذشته میلادی، او و بن سلمان با ترامپ تماس گرفتند. طبق این گزارش، این تماس تقریباً پنج دقیقه طول کشید.
دو فرد آگاه از این تماس به این شبکه گفتند: «مکالمه دوستانه و بیشتر شامل تبادل نظر و گفتوگوهای غیررسمی درباره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود.»
یکی از این منابع گفت: «در مقطعی ترامپ آمار و ارقام نظرسنجیهای خود را اعلام کرد»، در حالی که این ۲ منبع گزارش دادند که «توافق عادیسازی روابط حتی یک بار هم در آن تماس مطرح نشد».
این تماس خلاصه شد به اینکه چگونه ترامپ در خصوص دستیابی به توافقی که مقامات آمریکایی، اسرائیلی و سعودی آن را برای دستیابی به «ثبات پایدار در خاورمیانه» حیاتی میدانند، «در افق ظاهر میشود».
افراد مطلع از این موضوع به سی ان ان گفتند در حالی که رئیس جمهور سابق از مذاکرات مربوط به سازش آگاه است، اما «در این مذاکرات دخالتی ندارد».
این شبکه اشاره کرد نگرانی واقعی در میان برخی از شرکت کنندگان در مذاکرات جاری وجود دارد که «ترامپ ممکن است تلاش کند هر گونه توافقی مربوط به دولت بایدن را خنثی کند، نظیر آنچه در اوایل سال جاری انجام داد و از جمهوری خواهان در کنگره خواست تا از توافقنامه مهاجرتی بین ۲ حزب حمایت نکنند.
افراد نزدیک به ترامپ میگویند که رئیسجمهور سابق معتقد است که اگر بتواند به کاخ سفید بازگردد، میتواند در مورد توافق بهتری با سعودیها مذاکره کند و همچنین به دنبال مشارکت یا کار فعالانه برای خنثی کردن هر نوع توافق عادی سازی روابط در دوران بایدن نیست».
۲ مقام آمریکایی گفتند که تماس ترامپ با محمد بن سلمان «در کاخ سفید به مذاقشان خوش نیامد» اگرچه آنها به صراحت گفتند که هیچ مدرکی دال بر تأثیر آن بر مذاکرات بین نمایندگان بایدن و همتایان سعودی آنها وجود ندارد».
گراهام مقامات بایدن را از آن تماس مطلع کرد و گفت که آنها «درک میکنند که چرا او میخواهد ترامپ را در جریان قرار دهد».
سناتور گراهام به سیانان گفت که «همه کار انجام میدهد تا اطمینان حاصل شود که توافق در زمان بایدن منعقد میشود، تا حدی به این دلیل که معتقد است بایدن شانس بیشتری برای بسیج حمایت دموکراتها در کنگره خواهد داشت».
انتهای پیام